معرفی انواع دستگاه اکسیژن ساز و بررسی نکات مهم در هنگام خرید

دستگاه اکسیژن ساز برای بیمارانی با مشکلات تنفسی مزمن یا حاد تجویز می‌شود و قادر است اکسیژن مورد نیاز بدن را با غلظت بالا از هوای محیط استخراج کرده و به بیمار برساند. قیمت دستگاه اکسیژن ساز پرتابل در شفاهلث و سایر مراکز معتبر می‌تواند بسته به مدل و ویژگی‌ها متفاوت باشد، اما انتخاب صحیح یک دستگاه اکسیژن ساز، مستلزم شناخت انواع آن و توجه به نکات کلیدی در هنگام خرید است. به همین دلیل در این مقاله انواع دستگاه اکسیژن ساز و نکات مهم در خرید آن را بررسی می‌کنیم تا بهترین گزینه متناسب با نیازهای بیمار و شرایط زندگی او انتخاب شود.

اکسیژن ساز چیست؟

دستگاه اکسیژن ساز با استفاده از فناوری جذب نوسانی فشار (PSA - Pressure Swing Adsorption) عمل می‌کند. این دستگاه هوای محیط را مکش کرده، نیتروژن و سایر گازها را از اکسیژن جدا می‌کند و سپس اکسیژن خالص شده را از طریق یک کانولای بینی یا ماسک به بیمار تحویل می‌دهد. این فرآیند به طور مداوم تکرار می‌شود و منبع پایداری از اکسیژن درمانی را بدون نیاز به ذخیره سازی حجیم یا پر کردن مجدد فراهم می‌آورد. برای مثال، یک اکسیژن ساز 3 لیتری برای بسیاری از بیماران با نیازهای متوسط به اکسیژن در منزل کافی است.

انواع دستگاه اکسیژن ساز از نظر کاربرد و قابلیت حمل

دستگاه‌های اکسیژن ساز بر اساس محل استفاده و قابلیت حمل نیز به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

اکسیژن سازهای خانگی (ثابت یا ایستگاهی)

اکسیژن سازهای خانگی که اغلب همان مدل‌های 1 تا 10 لیتری هستند، بزرگ‌تر و سنگین‌تر از مدل‌های قابل حمل بوده و برای استفاده طولانی مدت در منزل طراحی شده‌اند. آن‌ها به برق شهری متصل می‌شوند و می‌توانند به صورت 24 ساعته اکسیژن تولید کنند. تفاوت دستگاه اکسیژن ساز ثابت و پرتابل این است که معمولا صدای کمتری تولید می‌کنند و گزینه‌هایی ایده‌آل برای بیمارانی هستند که بیشتر وقت خود را در منزل سپری می‌کنند یا نیاز به جریان اکسیژن ثابت دارند. این دستگاه‌ها معمولا با چرخ‌هایی کوچک برای جابجایی آسان در فضای خانه عرضه می‌شوند.

اکسیژن سازهای قابل حمل یا پرتابل

این دستگاه‌های کوچکتر و سبک‌تر، با باتری قابل شارژ کار کرده و امکان جابجایی و سفر را برای بیماران فراهم می‌کنند. اکسیژن سازهای پرتابل به بیماران این امکان را می‌دهند که در فعالیت‌های روزمره خود مانند خرید، ملاقات با دوستان یا حتی مسافرت‌های هوایی شرکت کنند. اکثر POCها از فناوری جریان پالسی استفاده می‌کنند؛ به این معنی که اکسیژن را فقط در هنگام دم بیمار آزاد خواهند کرد تا باتری بیشتری ذخیره شود. برخی مدل‌های پیشرفته‌تر نیز قابلیت جریان پیوسته را در نرخ‌های پایین‌تر (مثلا 1 یا 2 لیتر در دقیقه) ارائه می‌دهند.

اکسیژن سازهای بیمارستانی (صنعتی یا با ظرفیت بسیار بالا)

این نوع اکسیژن سازها معمولا در مقیاس بزرگ‌تر و برای تامین اکسیژن در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر مراکز درمانی طراحی شده‌اند. آن‌ها دارای ظرفیت تولید بسیار بالایی هستند (گاهی اوقات تا 100 لیتر در دقیقه یا بیشتر) و می‌توانند اکسیژن را از طریق سیستم‌های لوله‌کشی مرکزی به بخش‌های مختلف بیمارستان منتقل کنند. این دستگاه‌ها بسیار قدرتمند و مقاوم بوده و برای کارکرد مداوم و تحت بارهای سنگین طراحی شده‌اند.

انواع دستگاه اکسیژن ساز از نظر ظرفیت و لیتر

دستگاه‌های اکسیژن ساز بر اساس ظرفیت تولید اکسیژن به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که معمولا با واحد لیتر در دقیقه (LPM) اندازه‌گیری می‌شود. میزان لیتر مورد نیاز بیمار توسط پزشک و بر اساس شدت بیماری و سطح اکسیژن خون او تعیین می‌گردد. بر این اساس می‌توان دستگاه‌های اکسیژن ساز را در طبقه بندی زیر قرار داد:

اکسیژن سازهای با ظرفیت پایین (1 تا 5 لیتر در دقیقه)

این دسته از دستگاه‌ها رایج‌ترین نوع برای مصارف خانگی و بیمارانی با نیازهای متوسط به اکسیژن هستند. اغلب بیماران مبتلا به COPD (بیماری مزمن انسدادی ریه)، فیبروز ریوی خفیف تا متوسط یا سایر اختلالات تنفسی که نیاز به مکمل اکسیژن در منزل دارند، از این نوع دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولا کوچک‌تر و کم‌صداتر از مدل‌های با ظرفیت بالا هستند و مصرف برق بهینه‌تری دارند.

اکسیژن سازهای با ظرفیت بالا (6 تا 10 لیتر در دقیقه و بالاتر)

این دستگاه‌ها برای بیمارانی با نیازهای اکسیژن درمانی شدیدتر طراحی شده‌اند. بیمارانی که سطح اکسیژن خونشان به شدت پایین است یا بیماری‌های ریوی پیشرفته دارند، ممکن است به جریان‌های اکسیژن بالاتر نیاز داشته باشند. این مدل‌ها اغلب بزرگ‌تر و سنگین‌تر هستند و ممکن است صدای بیشتری تولید کنند. آن‌ها بیشتر در مراکز درمانی، بیمارستان‌ها یا برای بیماران خاص در منزل به کار می‌روند که نیازمند پشتیبانی اکسیژن مداوم با غلظت و فشار بالا هستند.

نکات مهم در هنگام خرید دستگاه اکسیژن ساز

خرید یک دستگاه اکسیژن ساز تصمیمی مهم است که می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی بیمار داشته باشد. در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که باید در نظر بگیرید، اشاره می‌کنیم.

نسخه پزشک و میزان فلوی مورد نیاز

مهم‌ترین عامل در انتخاب دستگاه، میزان جریان اکسیژن (لیتر در دقیقه) است که پزشک متخصص برای بیمار تجویز می‌کند. به هیچ عنوان خودسرانه دستگاهی با ظرفیت کمتر یا بیشتر از نیاز بیمار خریداری نکنید. پزشک همچنین مشخص خواهد کرد که بیمار به جریان پیوسته نیاز دارد یا جریان پالسی کفایت می‌کند.

میزان خلوص اکسیژن

یک اکسیژن ساز خوب باید بتواند اکسیژن با خلوص حداقل 90 تا 95 درصد را در تمام نرخ‌های جریان تولید کند. دستگاه‌هایی با خلوص کمتر، کارایی لازم را نخواهند داشت. بسیاری از دستگاه‌های مدرن دارای سنسور خلوص اکسیژن هستند که در صورت کاهش خلوص، هشدار می‌دهند.

میزان صدا

اکسیژن سازها در هنگام کار صدا تولید می‌کنند. برای بیمارانی که باید از دستگاه به صورت مداوم استفاده کنند، به ویژه در شب، میزان صدای دستگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. دستگاه‌هایی با سطح صدای کمتر از 45 دسی‌بل معمولا راحت‌تر هستند.

عمر باتری و مصرف برق

طول عمر باتری دستگاه‌های اکسیژن ساز پرتابل برای بیمارانی که در طول روز بیرون از منزل هستند، حیاتی است. بررسی کنید که باتری دستگاه تا چند ساعت کار می‌کند و آیا امکان استفاده از شارژر فندکی خودرو یا باتری‌های اضافی وجود دارد یا خیر؟ زمان شارژ باتری نیز نکته مهمی است. برای اکسیژن سازهای خانگی که به صورت مداوم کار می‌کنند، مصرف برق می‌تواند بر روی قبوض تاثیرگذار باشد. بنابراین، به دنبال مدل‌هایی با مصرف انرژی بهینه باشید.

نگهداری و فیلترها

سهولت نگهداری و تمیز کردن دستگاه و همچنین دسترسی و قیمت فیلترهای جایگزین، از نکات مهم در خرید دستگاه اکسیژن ساز هستند. برخی فیلترها نیاز به شستشو دارند و برخی دیگر باید تعویض شوند. در زمان خرید باید به دنبال برندی بروید که لوازم مصرفی آن به راحتی در بازار موجود هستند. همچنین به دلیل بالا بودن قیمت دستگاه اکسِزن ساز، باید موردی را با گارانتی معتبر و هدمات پس از فروش طولانی‌مدت خریداری کنید.

ویژگی های اضافی

برخی دستگاه‌ها دارای ویژگی‌های اضافی مانند قابلیت نبولایزر، نمایشگر خلوص اکسیژن، سیستم هشداردهنده (برای کاهش خلوص، قطع برق، یا انسداد مسیر)، کنترل از راه دور و پورت USB برای شارژ دستگاه‌های دیگر هستند. این ویژگی‌ها می‌توانند راحتی استفاده را افزایش دهند.

سخن پایانی

انتخاب دستگاه اکسیژن ساز مناسب، گامی مهم در مدیریت بیماری‌های تنفسی و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. در این مقاله به طور کامل به بررسی انواع دستگاه اکسیژن ساز پرداخته و نکات مهم در خرید آن را بیان کردیم تا بتوانید بهترین تصمیم را متناسب با نیاز خود بگیرید.